ფრაგმენტი ანგლოსაქსური ქრონიკებიდან
თარგმანები: თანამედროვე ინგლისური
Her
cuom
se
here
to
Readinȝum
on
Westseaxe
, and
þæs
ymb
iii (þreo)
niht
ridon
ii (tweȝen)
eorlas
up
; Þa¹
ȝemette
hie
Æþelwulf
aldorman
on
Enȝlafelda
, and
him
þær
wiþ
ȝefeaht
and
siȝe
nam
; Þæs
ymb
iiii (feower)
niht
Æþered
cyninȝ
and
Ælfred
his
broþur
þær
micle¹
fierd
to
Readinȝum
ȝelæddon
, and
wiþ
þone
here
ȝefuhton
, and
þær
wæs
micel
wæl
ȝeslæȝen
on
ȝehwæþre
hond
, and
Æþelwulf
aldormon
wearþ
ofslæȝen
, and
þa
Deniscan
ahton
wælstowe
ȝewald
;
þæs
ofer
Eastron
ȝefor
Æþered
cyninȝ
, and
he
ricsode
v (fif)
ȝear
, and
his
lic
liþ
æt
Winburnan
.
Þa¹
fenȝ
Ælfred
Æþelwulfinȝ
his
broþur
to
Wesseaxna
rice
; and
þæs
ymb
anne
monaþ
ȝefeaht
Ælfred
cyninȝ
wiþ
alne
þone
here
lytle
werede
æt
Wiltune
, and
hine
lonȝe¹
on
dæȝ
ȝefliemde
, and
þa
Deniscan
ahton
wælstowe
ȝewald
.
And
þæs
ȝeares
wurdon
viiii (niȝon)
folcȝefeoht
ȝefohten
wiþ
þone
here
on
þy
cynerice
be
suþan
Temese
, and
butan
þam
þe
him
Ælfred
þæs
cyninȝes
broþur
, and
anlipiȝ
aldormon
,
and
cyninȝes
þeȝnas
oft
rade
onridon
þe
mon¹
na
ne
rimde
, and
þæs
ȝeares
wærun
ofslæȝene
viiii (niȝon)
eorlas
and
an
cyninȝ
; and
þy
ȝeare
namon
Westseaxe
friþ
wiþ
þone
here
.
hér
ზმნიზედა
1. აქ; აქეთ; 2. ახლა, ამ დროს
cuman
ზმნა
1. მოსვლა (მოვა); მისვლა; 2. მოხდომა (მოხდება)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
here
არსებითი სახელი
ჯარი, ლაშქარი, არმია; რაზმი
tó
წინდებული
(მიც.) -მდე; -კენ; -თან; -ზე; რისამე მიმართ; გადმოიცემა ვითარებითი და მიცემითი ბრუნვებითაც
Readinȝas
მრავლობითი არსებითი სახელი, ტოპონიმი
რედინგი (ისტორიული ქალაქი ინგლისის სამხრეთ აღმოსავლეთში; უესექსელებსა და დანიელებს შორის გამართული ერთ-ერთი ცნობილი ბრძოლის ადგილი)
on
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., მოქმ., ბრალდ.) 1. -ზე; -თან, -ში; 2. დროითი მნიშვნელობით: რისამე დროს, რისამე განმავლობაში; on morȝenne დილით, დილას; 3. -ით; რაიმესთან მიმართებაში, რაიმესთან დაკავშირებით
Westseaxe
მრავლობითი არსებითი სახელი
1. დასავლეთი საქსები (ბრიტანეთის კუნძულის სამხრეთ-დასავლეთში მცხოვრები საქსები); 2. უესექსი (ანგლოსაქსური სამეფო და ისტორიული რეგიონი ინგლისის სამხრეთ-დასავლეთში) (აგრ. Westseaxan)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
ymb
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., ბრალდ.) 1. სივრცითი მნიშვნელობით: გარშემო, ირგვლივ; ახლოს; 2. 1) რისამე შესახებ, რისამე თაობაზე; ymb þinne sið შენი მგზავრობის / ჩამოსვლის შესახებ; 2) რისამე გამო, რისამე მიზეზით; რაიმესთან დაკავშირებით; 3. დროითი მნიშვნელობით: 1) რისამე დროს; -ზე, -ში; ymb niht ღამით; ymbe underntíde სამ საათზე; 2) რისამე შემდეგ, შემდგომ; ðæs ymb lítel მალე ამის შემდეგ; ცოტა ხნის შემდეგ [შდრ. აგრ. 3)]; ymbe twelf monð თორმეტი თვის შემდეგ; ymb féower wintra ოთხი წლის შემდეგ; 3) მანამდე, -მდე; ðæs ymb lítel ან ðæs ymb litel fæc აქამდე ცოტა ხნით ადრე; ცოტა ხნის წინ [შდრ. აგრ. 2)]; ðæs ymb án ȝéar ერთი წლით ადრე; ერთი წლის წინ (აგრ. ymbe, umbe, embe)
þrí
რიცხვითი სახელი
(þréo მდედრ., საშ.) სამი (აგრ. þrý, þríe, ðrý და ა.შ.)
niht
არსებითი სახელი
ღამე (აგრ. næht, neaht, neht, nyht); nihtes ღამით
rídan
ზმნა
1. ცხენით სვლა (მიდის, დადის) / გადაადგილება, ცხენზე ჯდომა; ცხენის ჭენება; 2. მოძრაობა (მოძრაობს), სვლა, გადაადგილება; მგზავრობა; rídan on ancre ღუზაზე დგომა (ითქმის გემის შესახებ)
twéȝen
რიცხვითი სახელი
(twá მდედრ.; tú, twá საშ.) ორი
eorl
არსებითი სახელი
1. ერლი, თავადი, მმართველი; 2. მეთაური, ბელადი; 3. პოეტ. გმირი, ვაჟკაცი, მეომარი
up
ზმნიზედა
ზევით, ზემოთ; ზევითკენ (აგრ. upp)
þá²
ზმნიზედა, კავშირი
1. მაშინ; იმ დროს; მერე; ამის შემდეგ; 2. როდესაც (აგრ. ðá); þá þe (მაშინ) როდესაც [იხ. აგრ. þá¹]; þá … þá მაშინ, … როდესაც; þa ȝyt, þa ȝiet ა) (კიდევ) უფრო; მეტად ბ) გარდა ამისა
ȝemétan
ზმნა
1. შეხვედრა (შეხვდება); 2. წაწყდომა (წააწყდება), შეჩეხება; პოვნა, აღმოჩენა; 3. შებრძოლება (შეებრძოლება), ბრძოლის ველზე შეხვედრა / შებმა; 4. რისამე განცდა (განიცდის), გადატანა
hé
პირის ნაცვალსახელი
ის, იგი (héo, hío მდედრ.; hit, hyt საშ.; hý, hí, híe, héo მრ. რ. ისინი)
Æþelwulf
1) ეთელვულფი (ოლდერმენი / თავადი 825-871 წ.წ.); 2) ეთელვულფი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Æðelwulf)
ealdorman
არსებითი სახელი
ოლდერმენი, თავადი, მმართველი; დიდგვაროვანი (აგრ. ealdormon, aldormann, -monn, ealdurmann, -monn)
on
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., მოქმ., ბრალდ.) 1. -ზე; -თან, -ში; 2. დროითი მნიშვნელობით: რისამე დროს, რისამე განმავლობაში; on morȝenne დილით, დილას; 3. -ით; რაიმესთან მიმართებაში, რაიმესთან დაკავშირებით
Enȝlafeld
ტოპონიმი
ენგლაფელდი (დაბა ინგლისის სამხრეთ-აღმოსავლეთში, უესექსელებსა და დანიელებს შორის ისტორიული ბრძოლის ადგილი)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
hé
პირის ნაცვალსახელი
ის, იგი (héo, hío მდედრ.; hit, hyt საშ.; hý, hí, híe, héo მრ. რ. ისინი)
þǽr
ზმნიზედა, კავშირი
იქ; (იქ) სადაც (აგრ. ðǽr, þár, ðár, þára, þér)
wiþ
წინდებული
(მიც., ბრალდ., ნათ.) 1. 1) ვისიმე, რისამე წინააღმდეგ, საწინააღმდეგოდ, საპირისპიროდ; ვისიმე, რისამე პირდაპირ, პირისპირ; 2) ვისიმე რისამე მიმართ, -თან; 2. ვისიმე, რისამე ახლოს, მახლობლად, -თან; ვისიმე, რისამე გვერდზე, გვერდით; 3. რისამე მიმართულებით, -კენ; 4. რისამე ნაცვლად, სანაცვლოდ, მაგივრად (აგრ. wið)
ȝefeaht
ȝefeohtan
ზმნა
ბრძოლა (იბრძვის, ებრძვის), შებრძოლება (აგრ. ȝefehtan)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
siȝe
არსებითი სახელი
გამარჯვება (აგრ. syȝe); siȝe ȝesléan, siȝe niman გამარჯვების მოპოვება
niman
ზმნა
1. აღება (აიღებს); ხელის ჩაჭიდება; 2. მიღება (მიიღებს), მოპოვება; დაუფლება, მითვისება; 3. წაღება (წაიღებს); წაყვანა (აგრ. neoman, nioman, nyman); friþ niman ზავის დადება; siȝe niman გამარჯვების მოპოვება, გამარჯვება
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
ymb
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., ბრალდ.) 1. სივრცითი მნიშვნელობით: გარშემო, ირგვლივ; ახლოს; 2. 1) რისამე შესახებ, რისამე თაობაზე; ymb þinne sið შენი მგზავრობის / ჩამოსვლის შესახებ; 2) რისამე გამო, რისამე მიზეზით; რაიმესთან დაკავშირებით; 3. დროითი მნიშვნელობით: 1) რისამე დროს; -ზე, -ში; ymb niht ღამით; ymbe underntíde სამ საათზე; 2) რისამე შემდეგ, შემდგომ; ðæs ymb lítel მალე ამის შემდეგ; ცოტა ხნის შემდეგ [შდრ. აგრ. 3)]; ymbe twelf monð თორმეტი თვის შემდეგ; ymb féower wintra ოთხი წლის შემდეგ; 3) მანამდე, -მდე; ðæs ymb lítel ან ðæs ymb litel fæc აქამდე ცოტა ხნით ადრე; ცოტა ხნის წინ [შდრ. აგრ. 2)]; ðæs ymb án ȝéar ერთი წლით ადრე; ერთი წლის წინ (აგრ. ymbe, umbe, embe)
féower
რიცხვითი სახელი
ოთხი
niht
არსებითი სახელი
ღამე (აგრ. næht, neaht, neht, nyht); nihtes ღამით
Æþelréd
საკუთარი სახელი
ეთელრედი (უესექსის მეფე 847-871 წ.წ.; მეფობის წლები - 865-871) (აგრ. Æþeréd, Æðelrǽd, Æþerǽd, Æðelrǽd)
cyninȝ
არსებითი სახელი
1. მეფე, ხელმწიფე; 2. უფალი, ღმერთი; იესო ქრისტე (აგრ. cinynȝ, cynenȝ, cyniȝ, cynȝ)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
Ælfréd
საკუთარი სახელი
1) ალფრედი (უესექსის მეფე, 849-899 წ.წ.; მეფობის წლები – 871-899);
2) ალფრედი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Ælfrǽd)
2) ალფრედი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Ælfrǽd)
hé
პირის ნაცვალსახელი
ის, იგი (héo, hío მდედრ.; hit, hyt საშ.; hý, hí, híe, héo მრ. რ. ისინი)
bróþor
არსებითი სახელი
ძმა (აგრ. bróþer, bróðor, bróðer)
þǽr
ზმნიზედა, კავშირი
იქ; (იქ) სადაც (აგრ. ðǽr, þár, ðár, þára, þér)
micel
ზედსართავი სახელი
(შედარ. ხარ. mára; აღმატ. ხარ. mǽst, mást) 1. დიდი, უზარმაზარი; დიადი; 2. ბევრი, მრავალრიცხოვანი (აგრ. mycel)
fierd
არსებითი სახელი
1. ჯარი, ლაშქარი, არმია; 2. სამხედრო კამპანია, ლაშქრობა (აგრ. fyrd, ferd, feord, færd)
tó
წინდებული
(მიც.) -მდე; -კენ; -თან; -ზე; რისამე მიმართ; გადმოიცემა ვითარებითი და მიცემითი ბრუნვებითაც
Readinȝas
მრავლობითი არსებითი სახელი, ტოპონიმი
რედინგი (ისტორიული ქალაქი ინგლისის სამხრეთ აღმოსავლეთში; უესექსელებსა და დანიელებს შორის გამართული ერთ-ერთი ცნობილი ბრძოლის ადგილი)
ȝelǽdan
ზმნა
1. წაყვანა (წაიყვანს), მიყვანა; წაღება, მიტანა; 2. გაძღოლა (გაუძღვება), გზის ჩვენება; 3. წარმოება (აწარმოებს), მიყოლა (საქმიანობისა, მოღვაწეობისა, ცხოვრების წესისა)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
wiþ
წინდებული
(მიც., ბრალდ., ნათ.) 1. 1) ვისიმე, რისამე წინააღმდეგ, საწინააღმდეგოდ, საპირისპიროდ; ვისიმე, რისამე პირდაპირ, პირისპირ; 2) ვისიმე რისამე მიმართ, -თან; 2. ვისიმე, რისამე ახლოს, მახლობლად, -თან; ვისიმე, რისამე გვერდზე, გვერდით; 3. რისამე მიმართულებით, -კენ; 4. რისამე ნაცვლად, სანაცვლოდ, მაგივრად (აგრ. wið)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
here
არსებითი სახელი
ჯარი, ლაშქარი, არმია; რაზმი
ȝefeohtan
ზმნა
ბრძოლა (იბრძვის, ებრძვის), შებრძოლება (აგრ. ȝefehtan)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
þǽr
ზმნიზედა, კავშირი
იქ; (იქ) სადაც (აგრ. ðǽr, þár, ðár, þára, þér)
wesan
ზმნა
ყოფნა (არის), არსებობა (აგრ. weosan)
micel
ზედსართავი სახელი
(შედარ. ხარ. mára; აღმატ. ხარ. mǽst, mást) 1. დიდი, უზარმაზარი; დიადი; 2. ბევრი, მრავალრიცხოვანი (აგრ. mycel)
wæl
არსებითი სახელი
1. კრებ. ომში დახოცილები; ომში დახოცილთა გვამები; 2. ომში მოკლული; მოკლულის გვამი; 3. ხოცვა-ჟლეტა, სისხლის ღვრა
ȝeslæȝen
ȝeslæȝen
ȝesléan-ის მიმღ. II
on
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., მოქმ., ბრალდ.) 1. -ზე; -თან, -ში; 2. დროითი მნიშვნელობით: რისამე დროს, რისამე განმავლობაში; on morȝenne დილით, დილას; 3. -ით; რაიმესთან მიმართებაში, რაიმესთან დაკავშირებით
ȝehwæþer
ზედსართავი სახელი, ნაცვალსახელი
ორივე; ორიდან ერთ-ერთი; თითოეული (აგრ. ȝehwæðer, ȝehweþer, ȝehweðer)
hand
არსებითი სახელი
1. ხელი; 2. მხარე; მიმართულება (აგრ. hond)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
Æþelwulf
1) ეთელვულფი (ოლდერმენი / თავადი 825-871 წ.წ.); 2) ეთელვულფი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Æðelwulf)
ealdorman
არსებითი სახელი
ოლდერმენი, თავადი, მმართველი; დიდგვაროვანი (აგრ. ealdormon, aldormann, -monn, ealdurmann, -monn)
weorþan
ზმნა
(ნამყ. wearþ მხ. რ., wurdon მრ. რ.; მიმღ. II worden) 1. მოხდომა (მოხდება), შემთხვევა; ადგილის ქონა; 2. რაიმედ გახდომა (გახდება), ‹გადა›ქცევა; ამა თუ იმ მდგომარეობაში გადასვლა; cuð weorþan ʘ ცნობილი გახდა; ofslæȝen weorþan ʘ მოკლული იქნა, მოიკლა; მოკლეს (აგრ. weorðan, wurþan, wyrþan, wiorþan)
ofslæȝen
ofsléan-ის მიმღ. II
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
Denisc
ზედსართავი სახელი
1. დანიური; 2. არსებ. მნიშვნ. დანიელი; þa Deniscan დანიელები
áȝan
ზმნა
(აწმყ. áh, áȝ მხ. რ.; áȝan, áȝon, áȝun, áȝen მრ. რ.; ნამყ. áhte მხ. რ., áhton მრ. რ.) 1. ქონა (აქვს), ყოლა; ფლობა; 2. ვალის ქონა (აქვს); ʘ ვალდებულია, მართებს
wælstów
არსებითი სახელი
ბრძოლის ველი, ბრძოლის ადგილი; áȝan wælstówe ȝeweald გამარჯვების მოპოვება, ბრძოლის ველის დაკავება (დამარცხებული მოწინააღმდეგის განდევნის შემდეგ)
ȝeweald
არსებითი სახელი
1. ძალა, ძლიერება; 2. მფლობელობა, ფლობა; ბატონობა, მბრძანებლობა, კონტროლი (ვინმეზე, რაიმეზე); ȝeweald áȝan, ȝeweald habban ვინმეზე, რაიმეზე ძალაუფლების ქონა; რისამე ფლობა (აგრ. ȝewald)
þæs
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
ofer
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., ბრალდ.) 1. -ზე; რისამე, ვისიმე ზემოთ, რისამე, ვისიმე თავზე; 2. რისამე მეორე მხარეს; იქით, გაღმა, გადაღმა; 3. დროითი მნიშვნელობით: რისამე შემდეგ, რისამე შემდგომ
Éastre
არსებითი სახელი
(ჩვეულ. მრ. რ. Éastron, Éastran) ეკლ. აღდგომა (აგრ. Éastro, Éastru)
ȝefaran
ზმნა
1. გამგზავრება (გაემგზავრება), სვლა; გზის, მანძილის გავლა; სადმე მისვლა; 2. მოხდომა (მოხდება); 3. არსებობა (არსებობს), თავის გატანა; 4. რისამე გადატანა (გადაიტანს), რისამე გავლა; რისამე განცდა; 5. დაუფლება (დაეუფლება), მოპოვება; 6. გარდაცვალება (გარდაიცვლება), მოკვდომა
Æþelréd
საკუთარი სახელი
ეთელრედი (უესექსის მეფე 847-871 წ.წ.; მეფობის წლები - 865-871) (აგრ. Æþeréd, Æðelrǽd, Æþerǽd, Æðelrǽd)
cyninȝ
არსებითი სახელი
1. მეფე, ხელმწიფე; 2. უფალი, ღმერთი; იესო ქრისტე (აგრ. cinynȝ, cynenȝ, cyniȝ, cynȝ)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
hé
პირის ნაცვალსახელი
ის, იგი (héo, hío მდედრ.; hit, hyt საშ.; hý, hí, híe, héo მრ. რ. ისინი)
rícsian
ზმნა
1. მეფობა (მეფობს); მართვა, ქვეყნის განგება; 2. გადატ. ʘ ჭარბობს; პრევალირებს (აგრ. ríxian)
fíf
რიცხვითი სახელი
ხუთი
ȝéar
არსებითი სახელი
1. წელი, წელიწადი; 2. ასაკი, ხნოვანება; ȝéara ნათ., მრ. რ. ზმნზ. მნიშვნ. ძველად, წინათ, ადრე (აგრ. ȝér, ȝǽr)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
hé
პირის ნაცვალსახელი
ის, იგი (héo, hío მდედრ.; hit, hyt საშ.; hý, hí, híe, héo მრ. რ. ისინი)
líc
არსებითი სახელი
1. სხეული, ტანი; 2. გვამი, ცხედარი; 3. ფორმა; ფიგურა
licȝan
ზმნა
1. წოლა (წევს), დაწოლა; 2. 1) დება (დევს); 2) ʘ ასვენია, განისვენებს; სადმე დაკრძალულია; 3. ʘ განლაგებულია; მდებარეობს; გადაჭიმულია, გადაშლილია (ითქმის ქვეყნის, ტერიტორიის და მისთ. შესახებ)
æt
წინდებული
(მიც.) -თან; ახლოს; -ზე; -ში
Winburna
ტოპონიმი
უიმბორნი (ისტორიული ქალაქი სამხრეთ-დასავლეთ ინგლისში, დორსეტის საგრაფოში)
Þa¹
þá²
ზმნიზედა, კავშირი
1. მაშინ; იმ დროს; მერე; ამის შემდეგ; 2. როდესაც (აგრ. ðá); þá þe (მაშინ) როდესაც [იხ. აგრ. þá¹]; þá … þá მაშინ, … როდესაც; þa ȝyt, þa ȝiet ა) (კიდევ) უფრო; მეტად ბ) გარდა ამისა
fón
ზმნა
(აწმყ. ic fó, ðú féhst, he féhþ, მრ. რ. fóþ; ნამყ. ic, he fénȝ, ðú fénȝe, მრ. რ. fénȝon; მიმღ. II fanȝen, fonȝen) 1. ხელის ტაცება (სტაცებს) / ჩავლება, დაჭერა, შეპყრობა; 2. მიღება (მიიღებს), მოპოვება; 3. დაწყება (დაიწყებს; დაიწყება); fón tó ríce ტახტზე ასვლა, გამეფება; ძალაუფლების ხელში აღება
Ælfréd
საკუთარი სახელი
1) ალფრედი (უესექსის მეფე, 849-899 წ.წ.; მეფობის წლები – 871-899);
2) ალფრედი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Ælfrǽd)
2) ალფრედი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Ælfrǽd)
Æþelwulfinȝ
ეთელვულფინგი, მეფე ეთელვულფის ძე ან შთამომავალი (უპირატ. ითქმის მეფე ალფრედ დიდის, უესექსის მეფის, შესახებ)
hé
პირის ნაცვალსახელი
ის, იგი (héo, hío მდედრ.; hit, hyt საშ.; hý, hí, híe, héo მრ. რ. ისინი)
bróþor
არსებითი სახელი
ძმა (აგრ. bróþer, bróðor, bróðer)
tó
წინდებული
(მიც.) -მდე; -კენ; -თან; -ზე; რისამე მიმართ; გადმოიცემა ვითარებითი და მიცემითი ბრუნვებითაც
Westseaxe
მრავლობითი არსებითი სახელი
1. დასავლეთი საქსები (ბრიტანეთის კუნძულის სამხრეთ-დასავლეთში მცხოვრები საქსები); 2. უესექსი (ანგლოსაქსური სამეფო და ისტორიული რეგიონი ინგლისის სამხრეთ-დასავლეთში) (აგრ. Westseaxan)
ríce
არსებითი სახელი
1. ძალაუფლება, მმართველობა; მეფობა; 2. სამეფო; სახელმწიფო
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
ymb
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., ბრალდ.) 1. სივრცითი მნიშვნელობით: გარშემო, ირგვლივ; ახლოს; 2. 1) რისამე შესახებ, რისამე თაობაზე; ymb þinne sið შენი მგზავრობის / ჩამოსვლის შესახებ; 2) რისამე გამო, რისამე მიზეზით; რაიმესთან დაკავშირებით; 3. დროითი მნიშვნელობით: 1) რისამე დროს; -ზე, -ში; ymb niht ღამით; ymbe underntíde სამ საათზე; 2) რისამე შემდეგ, შემდგომ; ðæs ymb lítel მალე ამის შემდეგ; ცოტა ხნის შემდეგ [შდრ. აგრ. 3)]; ymbe twelf monð თორმეტი თვის შემდეგ; ymb féower wintra ოთხი წლის შემდეგ; 3) მანამდე, -მდე; ðæs ymb lítel ან ðæs ymb litel fæc აქამდე ცოტა ხნით ადრე; ცოტა ხნის წინ [შდრ. აგრ. 2)]; ðæs ymb án ȝéar ერთი წლით ადრე; ერთი წლის წინ (აგრ. ymbe, umbe, embe)
án
რიცხვითი სახელი
1. ერთი; 2. ზმნზ. მნიშვნ. მარტო; მხოლოდ
mónaþ
არსებითი სახელი
თვე (აგრ. mónað, mónoþ, mónoð, móneð, mónð)
ȝefeohtan
ზმნა
ბრძოლა (იბრძვის, ებრძვის), შებრძოლება (აგრ. ȝefehtan)
Ælfréd
საკუთარი სახელი
1) ალფრედი (უესექსის მეფე, 849-899 წ.წ.; მეფობის წლები – 871-899);
2) ალფრედი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Ælfrǽd)
2) ალფრედი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Ælfrǽd)
cyninȝ
არსებითი სახელი
1. მეფე, ხელმწიფე; 2. უფალი, ღმერთი; იესო ქრისტე (აგრ. cinynȝ, cynenȝ, cyniȝ, cynȝ)
wiþ
წინდებული
(მიც., ბრალდ., ნათ.) 1. 1) ვისიმე, რისამე წინააღმდეგ, საწინააღმდეგოდ, საპირისპიროდ; ვისიმე, რისამე პირდაპირ, პირისპირ; 2) ვისიმე რისამე მიმართ, -თან; 2. ვისიმე, რისამე ახლოს, მახლობლად, -თან; ვისიმე, რისამე გვერდზე, გვერდით; 3. რისამე მიმართულებით, -კენ; 4. რისამე ნაცვლად, სანაცვლოდ, მაგივრად (აგრ. wið)
eall
ზედსართავი სახელი, ზმნიზედა
1. მთელი, სრული, მთლიანი; 2. ყველაფერი; 3. სულ, სრულად, მთლიანად (აგრ. eal, al, all)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
here
არსებითი სახელი
ჯარი, ლაშქარი, არმია; რაზმი
lýtel
ზედსართავი სახელი
(შედარ. ხარ. lǽssa; აღმატ. ხარ. lǽst, lǽsest) 1. პატარა, მცირე; 2. ცოტა, ცოტაოდენი; 3. ზმნზ. მნიშვნ. ოდნავ, ცოტათი; 4. არსებ. მნიშვნ. ცოტა რამ, რისამე მცირე რაოდენობა (აგრ. lítel)
werod
არსებითი სახელი
ჯარი, ლაშქარი; სამხედრო რაზმი (აგრ. weorod, weorud, wered, wærod, wyred)
æt
წინდებული
(მიც.) -თან; ახლოს; -ზე; -ში
Wiltún
ტოპონიმი
უილტონი (ისტორიული ქალაქი ინგლისში, თანამედროვე უილტშირის საგრაფოში)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
hé
პირის ნაცვალსახელი
ის, იგი (héo, hío მდედრ.; hit, hyt საშ.; hý, hí, híe, héo მრ. რ. ისინი)
lanȝe
ზმნიზედა
(შედარ. ხარ. lenȝ, lenȝe; აღმატ. ხარ. lenȝest) 1. დიდხანს, დიდი ხნის განმავლობაში, ხანგრძლივად; 2. დიდი ხნის წინ; დიდი ხნის შემდეგ; 3. შორს, დიდ მანძილზე (აგრ. lonȝe)
on
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., მოქმ., ბრალდ.) 1. -ზე; -თან, -ში; 2. დროითი მნიშვნელობით: რისამე დროს, რისამე განმავლობაში; on morȝenne დილით, დილას; 3. -ით; რაიმესთან მიმართებაში, რაიმესთან დაკავშირებით
dæȝ
არსებითი სახელი
დღე
ȝefliemde
ȝeflíeman
ზმნა
გაქცევა (გააქცევს); განდევნა (აგრ. ȝeflǽman, ȝefléman, ȝeflíman, ȝeflýman)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
Denisc
ზედსართავი სახელი
1. დანიური; 2. არსებ. მნიშვნ. დანიელი; þa Deniscan დანიელები
áȝan
ზმნა
(აწმყ. áh, áȝ მხ. რ.; áȝan, áȝon, áȝun, áȝen მრ. რ.; ნამყ. áhte მხ. რ., áhton მრ. რ.) 1. ქონა (აქვს), ყოლა; ფლობა; 2. ვალის ქონა (აქვს); ʘ ვალდებულია, მართებს
wælstów
არსებითი სახელი
ბრძოლის ველი, ბრძოლის ადგილი; áȝan wælstówe ȝeweald გამარჯვების მოპოვება, ბრძოლის ველის დაკავება (დამარცხებული მოწინააღმდეგის განდევნის შემდეგ)
ȝeweald
არსებითი სახელი
1. ძალა, ძლიერება; 2. მფლობელობა, ფლობა; ბატონობა, მბრძანებლობა, კონტროლი (ვინმეზე, რაიმეზე); ȝeweald áȝan, ȝeweald habban ვინმეზე, რაიმეზე ძალაუფლების ქონა; რისამე ფლობა (აგრ. ȝewald)
And
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
ȝéar
არსებითი სახელი
1. წელი, წელიწადი; 2. ასაკი, ხნოვანება; ȝéara ნათ., მრ. რ. ზმნზ. მნიშვნ. ძველად, წინათ, ადრე (აგრ. ȝér, ȝǽr)
weorþan
ზმნა
(ნამყ. wearþ მხ. რ., wurdon მრ. რ.; მიმღ. II worden) 1. მოხდომა (მოხდება), შემთხვევა; ადგილის ქონა; 2. რაიმედ გახდომა (გახდება), ‹გადა›ქცევა; ამა თუ იმ მდგომარეობაში გადასვლა; cuð weorþan ʘ ცნობილი გახდა; ofslæȝen weorþan ʘ მოკლული იქნა, მოიკლა; მოკლეს (აგრ. weorðan, wurþan, wyrþan, wiorþan)
niȝon
რიცხვითი სახელი
ცხრა (აგრ. niȝan, niȝen, niȝun, nyȝon)
folcȝefeoht
არსებითი სახელი
სასტიკი ბრძოლა; გადამწყვეტი ბრძოლა
ȝefohten
ȝefeohtan-ის მიმღ. II
wiþ
წინდებული
(მიც., ბრალდ., ნათ.) 1. 1) ვისიმე, რისამე წინააღმდეგ, საწინააღმდეგოდ, საპირისპიროდ; ვისიმე, რისამე პირდაპირ, პირისპირ; 2) ვისიმე რისამე მიმართ, -თან; 2. ვისიმე, რისამე ახლოს, მახლობლად, -თან; ვისიმე, რისამე გვერდზე, გვერდით; 3. რისამე მიმართულებით, -კენ; 4. რისამე ნაცვლად, სანაცვლოდ, მაგივრად (აგრ. wið)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
here
არსებითი სახელი
ჯარი, ლაშქარი, არმია; რაზმი
on
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., მოქმ., ბრალდ.) 1. -ზე; -თან, -ში; 2. დროითი მნიშვნელობით: რისამე დროს, რისამე განმავლობაში; on morȝenne დილით, დილას; 3. -ით; რაიმესთან მიმართებაში, რაიმესთან დაკავშირებით
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
cyneríce
არსებითი სახელი
1. მეფობა, მეფის ძალაუფლება / მმართველობა; 2. სამეფო; ქვეყანა, სახელმწიფო (აგრ. cynerýce, cynyríce)
be
ზმნიზედა, წინდებული
(მიც., მოქმ.) 1. -თან; ახლოს; გვერდით; -ზე; 2. გარშემო; ირგვლივ; 3. თაობაზე; შესახებ; 4. რადგანაც; შესაბამისად; -დან (აგრ. bi, biȝ, bí)
súþan
ზმნიზედა
1. სამხრეთიდან; 2. სამხრეთისკენ, სამხრეთით; სამხრეთში (აგრ. súðan, súðen)
Temese
არსებითი სახელი, ტოპონიმი
ტემზა (მდინარე) (აგრ. Temes)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
bútan
კავშირი, ზმნიზედა, წინდებული
(მიც.) 1. მაგრამ; თუ არ; 2. რისამე გარდა, გარეშე; 3. გარეთ; რისამე ფარგლებს გარეთ (აგრ. búton, bútun)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
þe
ნაწილაკი, მიმართებითი ნაცვალსახელი, კავშირი
1. რომელიც; ვინც; რაც; 2. როდესაც; მას შემდეგ, რაც; 3. (იქ) სადაც; 4. ვიდრე; twǽm læs þe twéntiȝ wintra ოც ზამთარზე / წელიწადზე ორით ნაკლები; 5. (შესიტყვებაში hwæþer ... þe) თუ; hwæþer hé wacode ðe slépte ეღვიძა მას, თუ ეძინა
hé
პირის ნაცვალსახელი
ის, იგი (héo, hío მდედრ.; hit, hyt საშ.; hý, hí, híe, héo მრ. რ. ისინი)
Ælfréd
საკუთარი სახელი
1) ალფრედი (უესექსის მეფე, 849-899 წ.წ.; მეფობის წლები – 871-899);
2) ალფრედი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Ælfrǽd)
2) ალფრედი (მრავალი ისტორიული პირის სახელი) (აგრ. Ælfrǽd)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
cyninȝ
არსებითი სახელი
1. მეფე, ხელმწიფე; 2. უფალი, ღმერთი; იესო ქრისტე (აგრ. cinynȝ, cynenȝ, cyniȝ, cynȝ)
bróþor
არსებითი სახელი
ძმა (აგრ. bróþer, bróðor, bróðer)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
ánlípiȝ
ზედსართავი სახელი
1. ერთი, ერთადერთი; კერძო, ცალკეული; 2. ეული; მარტოსული (აგრ. ánlíepiȝ, ǽnlépiȝ, ǽnlípiȝ, ánlépiȝ, ánlýpiȝ); ánlípiȝ aldormon თითოეული / ყოველი ოლდერმენი
ealdorman
არსებითი სახელი
ოლდერმენი, თავადი, მმართველი; დიდგვაროვანი (აგრ. ealdormon, aldormann, -monn, ealdurmann, -monn)
and
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
cyninȝ
არსებითი სახელი
1. მეფე, ხელმწიფე; 2. უფალი, ღმერთი; იესო ქრისტე (აგრ. cinynȝ, cynenȝ, cyniȝ, cynȝ)
þeȝn
არსებითი სახელი
1. მსახური, მოსამსახურე; ვასალი (მეფისა, ფეოდალისა); 2. მეომარი, ჯარისკაცი (განსაკ. ვისიმე რაზმელი); 3. გმირი; გამოჩენილი მებრძოლი; კეთილშობილი ადამიანი; 4. მომხრე, მიმდევარი; მოწაფე (აგრ. ðeȝn, þeȝen, þén)
oft
ზმნიზედა
ხშირად
rád
არსებითი სახელი
1. 1) ცხენით სვლა; 2) მოგზაურობა (აგრ. საზღვაო); 2. გზა; 3. სამხედრო ლაშქრობა, რეიდი
onrídan
ზმნა
1. ცხენით სვლა (მიდის, დადის), ცხენის ჭენება; 2. კავალერიით დალაშქვრა (დალაშქრავს), სამხედრო კამპანიის მოწყობა (ვისიმე წინააღმდეგ)
þe
ნაწილაკი, მიმართებითი ნაცვალსახელი, კავშირი
1. რომელიც; ვინც; რაც; 2. როდესაც; მას შემდეგ, რაც; 3. (იქ) სადაც; 4. ვიდრე; twǽm læs þe twéntiȝ wintra ოც ზამთარზე / წელიწადზე ორით ნაკლები; 5. (შესიტყვებაში hwæþer ... þe) თუ; hwæþer hé wacode ðe slépte ეღვიძა მას, თუ ეძინა
man
განუსაზღვრელი ნაცვალსახელი
ვინმე, ვიღაც (აგრ. mon)
ná
ზმნიზედა
არა, არ (ხშ. ná ne)
ne
ზმნიზედა, კავშირი
არ, არა; (და) არც (აგრ. ni); ic ne dyde მე არ გამიკეთებია; ne secȝe ic éow არა, გეუბნებით მე თქვენ
ríman
ზმნა
1. დათვლა (დათვლის), ჩამოთვლა; გამოთვლა, გამოანგარიშება; 2. აღრიცხვა (აღრიცხავს), აღწერა; მოთხრობა, მოყოლა (მოვლენებისა, ამბებისა)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
ȝéar
არსებითი სახელი
1. წელი, წელიწადი; 2. ასაკი, ხნოვანება; ȝéara ნათ., მრ. რ. ზმნზ. მნიშვნ. ძველად, წინათ, ადრე (აგრ. ȝér, ȝǽr)
wesan
ზმნა
ყოფნა (არის), არსებობა (აგრ. weosan)
ofslæȝen
ofsléan-ის მიმღ. II
niȝon
რიცხვითი სახელი
ცხრა (აგრ. niȝan, niȝen, niȝun, nyȝon)
eorl
არსებითი სახელი
1. ერლი, თავადი, მმართველი; 2. მეთაური, ბელადი; 3. პოეტ. გმირი, ვაჟკაცი, მეომარი
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
án
რიცხვითი სახელი
1. ერთი; 2. ზმნზ. მნიშვნ. მარტო; მხოლოდ
cyninȝ
არსებითი სახელი
1. მეფე, ხელმწიფე; 2. უფალი, ღმერთი; იესო ქრისტე (აგრ. cinynȝ, cynenȝ, cyniȝ, cynȝ)
and
კავშირი
და (აგრ. ond)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
ȝéar
არსებითი სახელი
1. წელი, წელიწადი; 2. ასაკი, ხნოვანება; ȝéara ნათ., მრ. რ. ზმნზ. მნიშვნ. ძველად, წინათ, ადრე (აგრ. ȝér, ȝǽr)
niman
ზმნა
1. აღება (აიღებს); ხელის ჩაჭიდება; 2. მიღება (მიიღებს), მოპოვება; დაუფლება, მითვისება; 3. წაღება (წაიღებს); წაყვანა (აგრ. neoman, nioman, nyman); friþ niman ზავის დადება; siȝe niman გამარჯვების მოპოვება, გამარჯვება
Westseaxe
მრავლობითი არსებითი სახელი
1. დასავლეთი საქსები (ბრიტანეთის კუნძულის სამხრეთ-დასავლეთში მცხოვრები საქსები); 2. უესექსი (ანგლოსაქსური სამეფო და ისტორიული რეგიონი ინგლისის სამხრეთ-დასავლეთში) (აგრ. Westseaxan)
friþ
არსებითი სახელი
1. მშვიდობა; ზავი; 2. სიწყნარე, სიმშვიდე; უსაფრთხოება (აგრ. frið, fryþ, fryð, friðu, frioþu, frioðu, freoþu, freoðu, freþo, freðo)
wiþ
წინდებული
(მიც., ბრალდ., ნათ.) 1. 1) ვისიმე, რისამე წინააღმდეგ, საწინააღმდეგოდ, საპირისპიროდ; ვისიმე, რისამე პირდაპირ, პირისპირ; 2) ვისიმე რისამე მიმართ, -თან; 2. ვისიმე, რისამე ახლოს, მახლობლად, -თან; ვისიმე, რისამე გვერდზე, გვერდით; 3. რისამე მიმართულებით, -კენ; 4. რისამე ნაცვლად, სანაცვლოდ, მაგივრად (აგრ. wið)
se
ჩვენებითი ნაცვალსახელი
(séo მდედრ.; þæt საშ.; þá სამივე სქესის მრ. რ.) ის; იგი (აგრ. sé)
here
არსებითი სახელი
ჯარი, ლაშქარი, არმია; რაზმი