(ნამყ. usiddja) 1. გასვლა (გავა), გამოსვლა; 2. წასვლა (წავა)
ეტიმოლოგია
კონკორდანსი
usgaggis - 2 პირ., მხ. რ., აწმყ., თხრობ. - მათ. V, 26
usgaggiþ - 3 პირ., მხ. რ., აწმყ., თხრობ. - მარკ. VII, 19; ლუკ. IX, 43; კორ. II, VI, 17
usgaggam - 1 პირ., მრ. რ., აწმყ., თხრობ. - მარკ. X, 33; ლუკ. XVIII, 31
usgaggai - 3 პირ., მხ. რ., აწმყ., ოპტატ. - ეფეს. IV, 29; კოლოს. III, 8
usgaggaiþ - 2 პირ., მრ. რ., აწმყ., ოპტატ. - მარკ. VI, 10; ლუკ. IX, 4
usiddja - 3 პირ., მხ. რ., ნამყ., თხრობ. - მათ. VIII, 34; IX, 26; მარკ. I, 26; I, 28; I, 35; II, 12; VII, 29; VIII, 27; IX, 26; XI, 11; XI, 19 და ა.შ.
usiddjeduþ - 2 პირ., მრ. რ., ნამყ., თხრობ. - მათ. XI, 7; XI, 8; XI, 9; ლუკ. VII, 24; VII, 25; VII, 26
usiddjedun - 3 პირ., მრ. რ., ნამყ., თხრობ. - მათ. IX, 32; მარკ. I, 5; III, 21; XIV, 16; ლუკ. IV, 41; VIII, 2; VIII, 35; VIII, 38; XVIII, 10
usgaggan - ინფ.- მარკ. IX, 29; ლუკ. VIII, 29; იოან. VI, 15; კორ. I, V, 10
usgagg - 2 პირ., მხ. რ., ბრძანებ. - მარკ. I, 25; V, 8; IX, 25; ლუკ. IV, 35; V, 8; XIV, 10; XIV, 21; XIV, 23
usgaggand - 3 პირ., მრ. რ., აწმყ., თხრობ. - მარკ. VII, 21; VII, 23; ლუკ. IV, 36
usgaggands - მიმღ. I- მათ. VIII, 32; IX, 31; XXVI, 71; XXVI, 75; XXVII, 53; მარკ. I, 10; I, 29; I, 45; V, 2; V, 13; V, 30; VI, 11; VI, 12 და ა.შ.
usgaggans - მიმღ. II- მარკ. VII, 30
uzuhiddja = us- + -uh (იხ. -uh ნაწილ.) + iddja - იოან. XVI, 28
uzuþ-þan-iddja = us- + -uh (იხ. -uh ნაწილ.) + þan (იხ. þan ზმნზ.) + iddja - გალატ. II, 2
usgaggiþ - 3 პირ., მხ. რ., აწმყ., თხრობ. - მარკ. VII, 19; ლუკ. IX, 43; კორ. II, VI, 17
usgaggam - 1 პირ., მრ. რ., აწმყ., თხრობ. - მარკ. X, 33; ლუკ. XVIII, 31
usgaggai - 3 პირ., მხ. რ., აწმყ., ოპტატ. - ეფეს. IV, 29; კოლოს. III, 8
usgaggaiþ - 2 პირ., მრ. რ., აწმყ., ოპტატ. - მარკ. VI, 10; ლუკ. IX, 4
usiddja - 3 პირ., მხ. რ., ნამყ., თხრობ. - მათ. VIII, 34; IX, 26; მარკ. I, 26; I, 28; I, 35; II, 12; VII, 29; VIII, 27; IX, 26; XI, 11; XI, 19 და ა.შ.
usiddjeduþ - 2 პირ., მრ. რ., ნამყ., თხრობ. - მათ. XI, 7; XI, 8; XI, 9; ლუკ. VII, 24; VII, 25; VII, 26
usiddjedun - 3 პირ., მრ. რ., ნამყ., თხრობ. - მათ. IX, 32; მარკ. I, 5; III, 21; XIV, 16; ლუკ. IV, 41; VIII, 2; VIII, 35; VIII, 38; XVIII, 10
usgaggan - ინფ.- მარკ. IX, 29; ლუკ. VIII, 29; იოან. VI, 15; კორ. I, V, 10
usgagg - 2 პირ., მხ. რ., ბრძანებ. - მარკ. I, 25; V, 8; IX, 25; ლუკ. IV, 35; V, 8; XIV, 10; XIV, 21; XIV, 23
usgaggand - 3 პირ., მრ. რ., აწმყ., თხრობ. - მარკ. VII, 21; VII, 23; ლუკ. IV, 36
usgaggands - მიმღ. I- მათ. VIII, 32; IX, 31; XXVI, 71; XXVI, 75; XXVII, 53; მარკ. I, 10; I, 29; I, 45; V, 2; V, 13; V, 30; VI, 11; VI, 12 და ა.შ.
usgaggans - მიმღ. II- მარკ. VII, 30
uzuhiddja = us- + -uh (იხ. -uh ნაწილ.) + iddja - იოან. XVI, 28
uzuþ-þan-iddja = us- + -uh (იხ. -uh ნაწილ.) + þan (იხ. þan ზმნზ.) + iddja - გალატ. II, 2
პარადიგმა
4.6. არაწესიერი ზმნები გოთურში
არაწესიერ ზმნათა ჯგუფი გოთურში წარმოდგენილია რამდენიმე ზმნით, რომლებიც უღლების სხვადასხვა თავისებურებებს ავლენენ:
4.6.1.
briggan (მოტანა).
აწმყო დროის ფუძის სტრუქტურის მიხედვით ძლიერ ზმნათა III. კლასს განეკუთვნება. ნამყო დრო იწარმოება ფუძის ხმოვნის ცვლილებითა და დენტალური სუფიქსით, რომელიც წარმოდგენილია ვარიანტით -ta: brāhta (< *braŋxta) (მოიტანა), brāhtedun (მოიტანეს).
4.6.2.
gaggan (სვლა, სიარული).
აწმყო დროის ფუძის სტრუქტურისა და მიმღეობა II-ის ფორმის მიხედვით ეს ზმნა რედუპლიკაციურ ზმნათა კლასს განეკუთვნება (ისტორიულად რედუპლიკაციურ ზმნებად ითვლება აგრ. მე-3 კლასის სუსტი ზმნები bauan, trauan) [იხ. აგრ. 4.1.3 (c)]); პრეტერიტში ერთგან (ლუკ. 19:12) გვხვდება სუსტი ფორმა gaggida (წავიდა); ჩვეულ. კი იხმარება სხვა ზმნური ფუძე: iddja (წავიდა), iddjedun (წავიდნენ). ამდენად, გრამატიკული დროის ფორმათა წარმოების ტიპის მიხედვით, gaggan სუპლეტიური ზმნაა.
4.6.3.
wisan (ყოფნა)
სუპლეტიური ზმნაა. ფუძისგან *es- იწარმოება მხოლოდ აწმყო დროის პირიანი ფორმები, ყველა დანარჩენი ფორმა იწარმოება ფუძისგან *wes-, გოთ. wis-, V კლასის ძლიერ ზმნათა მსგავსად: ინფ. wisan, ნამყ. დრ. მხ. რ. was, ნამყ. დრ. მრ. რ. wesum.
აწმყ. დრ.-ში ფუძე *es- წარმოდგენილია აბლაუტის სრული და ნულოვანი საფეხურით. უღლების ტიპი ათემატურია.
ბრძანებითი კილოს ნაცვლად ოპტატივის ფორმები იხმარება.
აწმყო დრო
| wisan (ყოფნა) (არაწესიერი სუპლეტიური ზმნა) |
| თხრობითი კილო | ოპტატივი (ნატვრითი/კავშირებითი კილო) |
|||
| მხოლობითი რიცხვი | ||||
| 1-ლი პირი | im | sijau | ||
| მე-2 პირი | is | sijais | ||
| მე-3 პირი | ist | sijai | ||
| ორობითი რიცხვი | ||||
| 1-ლი პირი | siju | |||
| მრავლობითი რიცხვი | ||||
| 1-ლი პირი | sijum | sijaima | ||
| მე-2 პირი | sijuþ | sijaiþ | ||
| მე-3 პირი | sind | sijaina | ||
| მიმღეობა I | ||||
| wisands | ||||
[იხილეთ მიმღეობა I-ის ბრუნების პარადიგმა]
პრეტერიტი, ნამყო დრო
| თხრობითი კილო | ოპტატივი (ნატვრითი/კავშირებითი კილო) |
|||
| მხოლობითი რიცხვი | ||||
| 1-ლი პირი | was | wēsjau | ||
| მე-2 პირი | wast | wēseis | ||
| მე-3 პირი | was | wēsi | ||
| მრავლობითი რიცხვი | ||||
| 1-ლი პირი | wēsum | wēseima | ||
| მე-2 პირი | wēsuþ | wēseiþ | ||
| მე-3 პირი | wēsun | wēseina | ||
| მიმღეობა II | ||||
| ამ ზმნას ან არ ჰქონდა, ან არ შემორჩენილა | ||||
4.6.4.
wiljan (ნდომა, სურვილი) აწმყ. დრ.-ის ფორმები იწარმოება ნამყ. დრ.-ის ოპტატივის მსგავსად.
აწმყო დრო
| თხრობითი კილო | |
| მხოლობითი რიცხვი | |
| 1-ლი პირი | wiljau |
| მე-2 პირი | wileis |
| მე-3 პირი | wili |
| ორობითი რიცხვი | |
| მე-2 პირი | wileits |
| მრავლობითი რიცხვი | |
| 1-ლი პირი | wileima |
| მე-2 პირი | wileiþ |
| მე-3 პირი | wileina |
| მიმღეობა I | ||||
| wiljands | ||||
ნამყ. დრ. იწარმოება სუსტი ზმნების მსგავსად:
ნამყო დრო
| თხრობითი კილო | |
| მხოლობითი რიცხვი | |
| 1-ლი პირი | wilda |
| მე-2 პირი | wildēs |
| მე-3 პირი | wilda |
| მრავლობითი რიცხვი | |
| 1-ლი პირი | wildēdum |
| მე-2 პირი | wildēduþ |
| მე-3 პირი | wildēdun |
დადასტურებულია აგრ. ოპტატივის მე-3 პირის მხ. რ. wildēdi (ისურვებდა, ენდომებოდა) და მე-2 პირის მრ. რ. wildēdeiþ (გინდოდეთ).
იხილეთ ზმნის პარადიგმები
