წერილობითი ძეგლები
ლექსიკონი
ცნობარი

არსებითი სახელის პარადიგმები

1. არსებითი სახელები

1.1. ხმოვანფუძიანი არსებითი სახელები

1.1.1. -a- ფუძიანი არსებითი სახელები

1.1.1. (a)

არსებითი სახელები, -a- ფუძიანი, მამრობითი სქესი
dags
(დღე)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი dags dagōs
ნათესაობითი dagis dagē
მიცემითი daga dagam
ბრალდებითი dag dagans
წოდებითი dag

არსებითი სახელები, -a- ფუძიანი, საშუალი სქესი
waurd
(სიტყვა)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი waúrd waúrda
ნათესაობითი waúrdis waúrdē
მიცემითი waúrda waúrdam
ბრალდებითი waúrd waúrda

სარჩევი

1.1.1. (b)

(-a- ფუძიანი ტიპის ქვეტიპი)

არსებითი სახელები, -wa- ფუძიანი, საშუალი სქესი
kniu
(მუხლი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი kniu kniwa
ნათესაობითი kniwis kniwē
მიცემითი kniwa kniwam
ბრალდებითი kniu kniwa

სარჩევი

1.1.1. (c)

(-a- ფუძიანი ტიპის ქვეტიპი)

არსებითი სახელები, -ja- ფუძიანი, მამრობითი სქესი
harjis
(ჯარი, არმია)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი harjis harjōs
ნათესაობითი harjis harjē
მიცემითი harja harjam
ბრალდებითი hari harjans
წოდებითი hari

არსებითი სახელები, -ja- ფუძიანი, მამრობითი სქესი
hairdeis
(მწყემსი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი haírdeis haírdjōs
ნათესაობითი haírdeis haírdjē
მიცემითი haírdja haírdam
ბრალდებითი haírdi haírdjans
წოდებითი haírdi

არსებითი სახელები, -ja- ფუძიანი, საშუალი სქესი
kuni
(ტომი, მოდგმა)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი kuni kunja
ნათესაობითი kunjis kunjē
მიცემითი kunja kunjam
ბრალდებითი kuni kunja
წოდებითი kuni

სარჩევი

1.1.1. (d) (შერეული ტიპის -a-/-i-)

(-a- ფუძიანი ტიპის ქვეტიპი)

არსებითი სახელები, -a- ფუძიანი (შერეული ტიპის -a-/-i-)*, მამრობითი სქესი
aiws
(დრო, მარადისობა)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი aiws aiwos, aiweis
ნათესაობითი aiwis aiwē
მიცემითი aiwa aiwam
ბრალდებითი aiw aiwins

* იბრუნებოდა როგორც [-a-] ფუძიანი არსებითები მხოლობით რიცხვში და ნაწილობრივ როგორც [-i-] ფუძიანი – მრავლობით რიცხვში (ანუ ჰქონდა [-i-] ფუძიანი არსებითების დაბოლოება მრავლობითი რიცხვის მიცემით და/ან ბრალდებით ბრუნვაში).

არსებითი სახელები, -a- ფუძიანი (შერეული ტიპის -a-/-i-), მამრობითი სქესი
wegs
(ზღვის ღელვა, ქარიშხალი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი wegs wegos
ნათესაობითი wegis wegē
მიცემითი wega wegim
ბრალდებითი weg wegans, wegins

სარჩევი

1.1.1. (e) (შერეული ტიპის -ja-/-i-)

(-a- ფუძიანი ტიპის ქვეტიპი)

არსებითი სახელები, -a- ფუძიანი (შერეული ტიპის -ja-/-i-)*, მამრობითი სქესი
andeis
(დასასრული; აღსასრული)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი andeis andjōs
ნათესაობითი andeis andē
მიცემითი andja andjam
ბრალდებითი andi andins

* ჰქონდა [-ja-] და [-i-] ფუძიანი არსებითების დაბოლოებანი მხოლობით და მრავლობით რიცხვში.

სარჩევი

1.1.2. -o- ფუძიანი არსებითი სახელები

1.1.2. (a)

არსებითი სახელები, -ō- ფუძიანი, მდედრობითი სქესი
giba
(საჩუქარი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი giba gibōs
ნათესაობითი gibōs gibō
მიცემითი gibai gibōm
ბრალდებითი giba gibōs

[-o-] ფუძიანი არსებითების ბრუნებისაგან არაფრით არ განსხვავდება ბრუნება -wa-ზე დამთავრებული რამდენიმე არსებითი სახელისა (frijaþwa (სიყვარული); triggwa (აღთქმა); „ერთგულება“; bandwa (ნიშანი); fijaþwa (მტრობა); ubizwa (ბჭე, პორტიკი); wulwa (ძარცვა, მიტაცება)), რომელსაც ზოგჯერ ცალკე გამოყოფენ, როგორც გოთურ არსებითთა ბრუნების [-o-] ფუძიანი ტიპის [-wo-] ფუძიან ქვეტიპს.

სარჩევი

1.1.2. (b)

(-o- ფუძიანი ტიპის ქვეტიპი)

არსებითი სახელები, -jō- ფუძიანი, მდედრობითი სქესი
sunja
(სიმართლე)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი sunja sunjōs
ნათესაობითი sunjōs sunjō
მიცემითი sunjai sunjōm
ბრალდებითი sunja sunōs

არსებითი სახელები, -jō- ფუძიანი, მდედრობითი სქესი
bandi
(ბორკილი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი bandi bandjōs
ნათესაობითი bandjōs bandjō
მიცემითი bandjai bandjōm
ბრალდებითი bandja bandjōs

არსებითი სახელები, -jō- ფუძიანი, მდედრობითი სქესი
mawi
(ქალიშვილი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი mawi maujōs
ნათესაობითი maujōs maujō
მიცემითი maujai maujōm
ბრალდებითი mauja maujōs

სარჩევი

1.1.3. -i- ფუძიანი არსებითი სახელები

1.1.3. (a)

არსებითი სახელები, -i- ფუძიანი, მამრობითი სქესი
gasts
(სტუმარი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი gasts gasteis
ნათესაობითი gastis gastē
მიცემითი gasta gastim
ბრალდებითი gast gastins
წოდებითი gast

არსებითი სახელები, -i- ფუძიანი, მდედრობითი სქესი
mahts
(ძალა)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი mahts mahteis
ნათესაობითი mahtais mahtē
მიცემითი mahtai mahtim
ბრალდებითი maht mahtins

არსებითი სახელები, -i- ფუძიანი, მდედრობითი სქესი
qens
(ცოლი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი qens qeneis
ნათესაობითი qenais qenē
მიცემითი qenai qenim
ბრალდებითი qen qenins

სარჩევი

1.1.3. (b) (შერეული ტიპის -i-/-o-)

(-i- ფუძიანი ტიპის ქვეტიპი)

არსებითი სახელები, -i- ფუძიანი (შერეული ტიპის -i-/-o-)*, მდედრობითი სქესი
laiseins
(მოძღვრება, დოქტრინა)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი laiseins laiseinōs
ნათესაობითი laiseinais laiseinō
მიცემითი laiseinai laiseinim
ბრალდებითი laisein laiseinins

* იბრუნებოდა როგორც [-i-] ფუძიანი არსებითები მხოლობით რიცხვში და ნაწილობრივ როგორც [-ō-] ფუძიანი – მრავლობით რიცხვში (ანუ ჰქონდა [-ō-] ფუძიანი არსებითების დაბოლოება მრავლობითი რიცხვის სახელობით და ნათესაობით ბრუნვაში).

არსებითი სახელები, -i- ფუძიანი (შერეული ტიპის -i-/-o-)**, მდედრობითი სქესი
haims
(დასახლება, სოფელი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი haims haimōs
ნათესაობითი haimais haimō
მიცემითი haimai haimōm
ბრალდებითი haim haimōs

** ჰქონდა [-i-] ფუძიანი არსებითი სახელების დაბოლოებები მხოლობით რიცხვში და [-ō-] ფუძიანი არსებითი სახელების დაბოლოებები მრავლობით რიცხვში.

სარჩევი

1.1.4. -u- ფუძიანი არსებითი სახელები

1.1.4. (a)

არსებითი სახელები, -u- ფუძიანი, მამრობითი სქესი
sunus
(ვაჟი, ვაჟიშვილი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი sunus sunjus
ნათესაობითი sunaus suniwē
მიცემითი sunau sunum
ბრალდებითი sunu sununs
წოდებითი sunu

არსებითი სახელები, -u- ფუძიანი, მდედრობითი სქესი
handus
(ხელი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი handus handjus
ნათესაობითი handaus handiwē
მიცემითი handau handum
ბრალდებითი handu handuns

არსებითი სახელები, -u- ფუძიანი, საშუალი სქესი
faihu
(ქონება, ფული)
მხოლობითი
სახელობითი faíhu
ნათესაობითი faíhaus
მიცემითი faíhau
ბრალდებითი faíhu

სარჩევი

1.1.4. (b) (შერეული ტიპის -u-/-i-)

(-u- ფუძიანი ტიპის ქვეტიპი)

არსებითი სახელები, -u- ფუძიანი (შერეული ტიპის -u-/-i-)*, მამრობითი სქესი
aggilus
(ანგელოზი, მაცნე)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი aggilus aggileis, aggiljus
ნათესაობითი aggilaus aggilē
მიცემითი aggilau aggilum
ბრალდებითი aggilu aggiluns

არსებითი სახელები, -u- ფუძიანი (შერეული ტიპის -u-/-i-)*, მამრობითი სქესი
apaustaulus
(მოციქული)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი apaustaulus apaustauleis
ნათესაობითი apaustaulaus apaustaulē
მიცემითი apaustaulau apaustaulum
ბრალდებითი apaustulu apaustauluns, apaustuluns

* ამ ტიპის არსებითები იბრუნებოდა როგორც [-u-] ფუძიანი არსებითები მხოლობით რიცხვში და ნაწილობრივ როგორც [-i-] ფუძიანი - მრავლობით რიცხვში (ანუ ჰქონდა [-i-] ფუძიანი არსებითების დაბოლოება მრავლობითი რიცხვის სახელობით და ნათესაობით ბრუნვაში).

სარჩევი

1.2. თანხმოვანფუძიანი არსებითი სახელები

1.2.1. -n- ფუძიანი არსებითი სახელები (სუსტი ბრუნება)

1.2.1. (a)

არსებითი სახელები, -n- ფუძიანი [-in-/-an- ქვეტიპი], მამრობითი სქესი
guma
(კაცი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი guma gumans
ნათესაობითი gumins gumanē
მიცემითი gumin gumam
ბრალდებითი guman gumans

არსებითი სახელები, -n- ფუძიანი [-in-/-an- ქვეტიპი], საშუალი სქესი
hairto
(გული)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი haírto haírtona
ნათესაობითი haírtins haírtanē
მიცემითი haírtin haírtam
ბრალდებითი haírto haírtona

არსებითი სახელები, -n- ფუძიანი [-in-/-an- ქვეტიპი], საშუალი სქესი
wato
(წყალი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი watō watna
ნათესაობითი watins watnē
მიცემითი watin watnam
ბრალდებითი watō watna
წოდებითი watō

არსებითი სახელები, -n- ფუძიანი [-in-/-an- ქვეტიპი], საშუალი სქესი
namo
(სახელი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი namō namna
ნათესაობითი namins namnē
მიცემითი namin namnam
ბრალდებითი namō namna
წოდებითი namō

სარჩევი

1.2.1. (b)

არსებითი სახელები, -n- ფუძიანი [-ōn- ქვეტიპი], მდედრობითი სქესი
qino
(ქალი; ცოლი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი qino qinons
ნათესაობითი qinons qinono
მიცემითი qinon qinom
ბრალდებითი qinon qinons

არსებითი სახელები, -n- ფუძიანი [-ōn- ქვეტიპი], მდედრობითი სქესი
tuggo
(ენა)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი tuggo tuggons
ნათესაობითი tuggons tuggono
მიცემითი tuggon tuggom
ბრალდებითი tuggon tuggons

არსებითი სახელები, -n- ფუძიანი [-ein- ქვეტიპი], მდედრობითი სქესი
marei
(ზღვა)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი marei mareins
ნათესაობითი mareins mareinō
მიცემითი marein mareim
ბრალდებითი marein mareins

სარჩევი

1.2.2. ნათესაობის აღმნიშვნელი ტერმინები

არსებითი სახელები, -r- ფუძიანი მამრობითი სქესი
broþar
(ძმა)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი broþar broþrjus
ნათესაობითი broþrs broþrē
მიცემითი broþr broþrum
ბრალდებითი broþar broþruns

არსებითი სახელები, -r- ფუძიანი მდედრობითი სქესი
swistar
(და)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი swistar swistrjus
ნათესაობითი swistrs swistrē
მიცემითი swistr swistrum
ბრალდებითი swistar swistruns

სარჩევი

1.2.3. მიმღეობრივი წარმომავლობის არსებითი სახელები

არსებითი სახელები, -nd- ფუძიანი, მამრობითი სქესი
frijonds
(მეგობარი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი frijōnds frijōnds
ნათესაობითი frijōndis frijōndē
მიცემითი frijōnd frijōndam
ბრალდებითი frijōnd frijōnds
წოდებითი frijōnd

არსებითი სახელები, -nd- ფუძიანი, მამრობითი სქესი
nasjands
(მხსნელი, მაცხოვარი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი nasjands nasjands
ნათესაობითი nasjandis nasjandē
მიცემითი nasjand nasjandam
ბრალდებითი nasjand nasjands
წოდებითი nasjand

ბრუნება საკუთრივ აწმყო დროის მიმღეობებისა (რომლებიც ასევე შეიცავს ფუძის მაწარმოებელ ელემენტს -nd-, იხ. ზედსართავთა სუსტი ბრუნების განყოფილებაში).

სარჩევი

1.3. ძირისეული არსებითი სახელები

ძირისეული არსებითი სახელი, მდედრობითი სქესი
baurgs
(ქალაქი; ციხესიმაგრე; კოშკი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი baúrgs baúrgs
ნათესაობითი baúrgs baúrgē
მიცემითი baúrg baúrgim
ბრალდებითი baúrg baúrgs

ძირისეული არსებითი სახელი, მამრობითი სქესი
reiks
(მმართველი. მთავარი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი reiks reiks
ნათესაობითი reikis reikē
მიცემითი reik reikam
ბრალდებითი reik reiks

ძირისეული არსებითი სახელი, მამრობითი სქესი
manna
(კაცი; ადამიანი)
მხოლობითი მრავლობითი
სახელობითი manna mans, mannans
ნათესაობითი mans mannē
მიცემითი mann mannam
ბრალდებითი mannan mans, mannans

სარჩევი