frawaúrkjan

მეტყველების ნაწილი: ზმნა
ზმნის ტიპი: არაწესიერი სუსტი ზმნა (1)
მიმღეობა I: frawaúrkjands
(ნამყ. frawaúrhta) შეცოდვა (შესცოდავს), ცოდვის ჩადენა; რისამე დაშავება
ეტიმოლოგია
[← fra- პრეფ. + waúrkjan ზმნ.; ძვ. ინგლ. forwyrcan „შეცოდვა; დანაშაულის ჩადენა“; ძვ. ფრიზ. forwirza „დაკარგვა“; ძვ. საქს. farwirkian „დანაშაულის ჩადენა; შეცოდვა“; ძვ. ზემ.-გერმ. firwirken „დაკარგვა, ხელიდან გაშვება“ (თანამედრ. გერმ. verwirken)]
კონკორდანსი
frawaurkeiþ - 2 პირ., მრ. რ., აწმყ., თხრობ. - კორ. I, VIII, 12
frawaurkjai - 3 პირ., მხ. რ., აწმყ., ოპტატ. - ლუკ. XVII, 3; XVII, 4
frawaurkjaid, frawaurkjaiþ - 2 პირ., მრ. რ., აწმყ., ოპტატ. - კორ. I, XV, 34; ეფეს. IV, 26
frawaurhta - 1, 3 პირ., მხ. რ., ნამყ., თხრობ. - მათ. XXVII, 4; ლუკ. XV, 18; XV, 21; იოან. IX, 2; IX, 3; კორ. I, VII, 28
frawaurhtes - 2 პირ., მხ. რ., ნამყ., თხრობ. - კორ. I, VII, 28
frawaurkjands - მიმღ. I- კორ. I, VIII, 12; კორ. II, XII, 21; XIII, 2
პარადიგმა

4.2.1. (b) პირველი კლასის სუსტი არაწესიერი ზმნები

სუსტ ზმნათა ამ კლასის ზოგიერთი ზმნა (მაგ. brukjan „გამოყენება“, bugjan „ყიდვა“, þagkjan „ფიქრი“, þugkjan ʘ „თვლის“, „ფიქრობს“, „ჰგონია“; „ჩანს“; waurkjan „კეთება“; „მოქმედება“ და სხვ.), რომელთა ფუძეებიც მთავრდებოდა უკანასასისმიერ თანხმოვნებზე k, ŋ, g, პრეტერიტს/ნამყო დროს აწარმოებდა სუფიქსით -ta (თანაც ამ დროს ზმნის ფუძეში იკარგებოდა მოცემული კლასის მაჩვენებელი -j-); ამ უკანასასისმიერი თანხმოვნისა და -t თანხმოვნის კომბინაცია კი გადადიოდა -ht-ში: bugjan → bauhta, brūkjan → brūhta, waurkjan → waurhta. გარდა ამისა, ზმნებში þagkjan, þugkjan [-ŋkjan] ხდებოდა ცხვირისმიერი თანხმოვნის [-ŋ-] ამოვარდნა და ძირისეული ხმოვნის დაგრძელება, რაც ამ ზმნების პრეტერიტში გვაძლევდა ფორმებს þāhta და þūhta. ბერძნული ენიდან ნასესხები ზმნის kaupatjan „სილის გაწვნა/გარტყმა“ პრეტერიტია kaupasta [<*kaupat + -ta].

პრეტერიტის ასეთივე სტრუქტურა აქვს პრეტერიტო-პრეზენსული ზმნების პრეტერიტულ ფორმებს.

I კლასი
არაწესიერი
ინფინიტივი პრეტერიტი მხ. რ. პრეტერიტი მრ. რ. მიმღეობა II
ფიქრი þagkjan þāhta þāhtēdum þāhts
კეთება; მოქმედება waurkjan waurhta waurhtēdum waurhts

სუსტი ზმნების უღლების სრული პარადიგმების გასაცნობად იხილეთ სუსტი ზმნების უღლება