მეტყველების ნაწილი: ზმნა
ზმნის ტიპი: არაწესიერი სუსტი ზმნა (1)
(ნამყ. worhte; მიმღ. II (ȝe)worht) 1. მუშაობა (მუშაობს), შრომა; 2. გაკეთება (გააკეთებს), შექმნა (აგრ. wyrcan, wyrcean, wircan)
ეტიმოლოგია
[თანამედრ. ინგლ. WORK (ნამყ., მიმღ. II WROUGHT) ← პროტო-გერმანიკ. *wurkjan, *werkjan, *werkōjan; გოთ. waúrkjan; ძვ. ფრიზ. werkia, werka, wirka; ძვ. საქს. wurkian, wirkian, werkōn; ჰოლ. werken ძვ. ზემ.-გერმ. wurken, wirken, werkōn (თანამედრ. გერმ. wirken); ძვ. ისლ. yrkja, verka (თანამედრ. ისლ. yrkja; verka) ← ინდო-ევროპ. *uerġ-; ავესტ. varəz- „მუშაობა; შრომა“; ძვ. ბერძ. ἔργον „შრომა; მუშაობა“]
პარადიგმა
4.2.1. (b) - პირველი კლასის სუსტი არაწესიერი ზმნები
ამგვარ ზმნათა ერთ ნაწილში ადგილი ჰქონდა ზმნის ფუძის თანხმოვნისა და ნამყო დროის სუფიქსის ასიმილაციას. ეს ასიმილაცია ჯერ კიდევ პროტოგერმანიკულ ენაში უნდა მომხდარიყო. ყოველ შემთხვევაში, იგი დასტურდება გოთურში (შდრ. გოთ. þagkjan (ფიქრი) – ნამყ. დრ. მხ. რ. þahta; waúrkjan (კეთება; მოქმედება) – ნამყ. დრ. მხ. რ. waúrhta და ა.შ.).
| I კლასი არაწესიერი |
ინფინიტივი | ნამყო დრო მხ. რ. |
| ძებნა | sécan | sóhte |
| ყიდვა | bусȝаn, bусȝеаn | bohte |
| ფიქრი | þencan | þóhte |
| ʘ ჰგონია; თვლის; ფიქრობს | þyncan | þúhte |
პირველი კლასის სხვა არაწესიერ ზმნებში (მაგ. tellan < *taljan) ფორმაწარმოების ანომალია აიხსნება პროტო-გერმანიკ. სუსტი ზმნების სუფიქსის -jan ზემოქმედებით, რამაც ზმნის ფუძის ხმოვნის უმლაუტი (a > æ > e) გამოიწვია, საიდანაც tellan აწმყო დროის ფუძეში; ნამყო დროის ფორმებში კი ამ სუფიქსის არარსებობის წყალობით, აქ შენარჩუნებულია ზმნის ფუძის თავდაპირველი ანგლოსაქსური ვოკალიზაცია -ea-, -a- (იხ. ქვემოთ).
| I კლასი არაწესიერი |
ინფინიტივი | ნამყო დრო მხ. რ. |
| თქმა; მოყოლა | tellan | tealde, talde |
იხილეთ ზმნის პარადიგმები
